ποδήρης

-ες, ΝΜΑ

(για ενδύματα) αυτός που φτάνει μέχρι κάτω στα πόδια (α. «πέπλοι ποδήρεις», Ευρ.

β. «καὶ χιτῶνα πορφυροῡν, ποδήρη, στολιδωτόν», Ξεν.)

μσν.-αρχ.

το αρσ. ως ουσ. ὁ ποδήρης

α) ο αρχιερατικός χιτώνας τού αρχιερέα τών Ιουδαίων

β) ο ιερατικός χιτώνας, το στιχάριον («ἱερέων ποδήρη κατακοσμούμενος», Μηναί.)

γ) ο χιτώνας τών αγγέλων

δ) ο χιτώνας τού Χριστού

αρχ.

1. το θηλ. ως ουσ. ἡ ποδήρης

το πλοίο με τα κουπιά («ποδήρης

ἡ ναῡς, ἡ τοῑς ποσὶν ἐρεσσομένη ταῑς κώπαις», Ευστ.)

2. (το ουδ. πληθ. ως ουσ.) τὰ ποδήρη

τα κάτω άκρα, τα τμήματα τών ποδιών από τους αστραγάλους και κάτω

3. φρ. α) «ποδήρης κίων» — κολόνα στερεά και υψηλή («ὑψηλής στέγης στῡλον ποδήρη», Αισχύλ.)

β) «ποδήρης ἀσπίς» — ασπίδα που φτάνει μέχρι κάτω στα πόδια, που καλύπτει όλο το σώμα

γ) «ποδήρης πώγων» — γενειάδα που φτάνει μέχρι κάτω.

[ΕΤΥΜΟΛ. < πούς, ποδός + -ήρης (Ι)* (πρβλ. κλιν-ήρης, ξιφ-ήρης)].